maandag 31 mei 2010
Om af te sluiten
vrijdag 14 mei 2010
De Keizerlijke snede
dr. Kanyata made my day! En dat wil ik met jullie delen!
Eerst even schetsen: Dr. Kanyata is een medical officer die zijn jaar internship doet en heel enthousiast is om mij vanalles bij te leren. De voorbije dagen was ik beetje bij beetje op weg, als ik het geluk had om hem te assisteren, om vanalles bij te leren over "de keizerlijke procedure". Eerst trainde ik me in de subcutane cosmetische hechtingen, nadien trotseerde ik de rectusschede en voorbije woensdag mocht ik voor de eerste maal insnijden en het begin van een keizersnede doen tot en met het openen van de uterus.
Dr. Kanyata beloofde mij een "all by myself " - procedure als we de ideale patiënt hadden. Dit wil zeggen: geen HIV positieve patiënt, geen tweeling, geen dwarsligging, geen patiënt met een hemoglobine van 4g/dl zonder bloed in de zaal...kortom, je moet geluk hebben. En op dat geluk hoopte ik, en des te meer vandaag! Want vandaag was het de laatste dag dat dr. Kanyata op het verloskwartier staat, volgende week wisselen ze echter van afdeling en komt er een nieuwe groep medical officers interns.
En het geluk was me nabij: een 22-jarige patiënt met een foetus in distress!!
It was all mine!! Zalig!
Ik volgde de verschillende procedurestapjes tot mijn hand in de uterus zat, metmijn vingers onder het hoofdje en ik het kind er probeerde uit te halen...hmm, moeilijk!!, dus nam dr. Kanyata even over. Toen de jongen eruit was, vervolgde ik de procedure met een enthousiaste dr. Kanyata op de achtergrond: Keep going, keep going...terwijl ik op dit ritme met mijn naald sierlijk de uteruswanden terug naar elkaar toe bracht...no stress in Kenya! Pole pole!
En dan, toen ik net de huid wou hechten vroeg dr. Kanyata: Daktari, please, can I suture the skin, then I have at least done something today! En met een stralende glimlach en een hart vol vreugde gaf ik naald en draad door.
Asante sana daktari Kanyata!
Liefs,
Eline
donderdag 13 mei 2010
Terug van weggeweest: Kilifi-trippers !
1. Breng oordopjes mee, VEEL oordopjes. Ons kleine dorpje Mnarani is immers een aantal moskeeën met bijpassende megafoons rijk. Iedere ochtend om 4 uur en 5 u mogen we bij het hemelse gezang, correctie: geroep en getier van de imam ontwaken. ALLAHU AKBAR klonk nog nooit zo veelvuldig, luid en nabij ... Ook de haan van de buren en de honden op ons domein laten maar al te graag weten dat ze wakker zijn en dat het tijd is om uit je nest te rollen ... Oordopjes dus, uw redder in nood ! We wachten nog altijd op Barbara haar beloofde effort om deze onmenselijk vroege gezangen vast te leggen ...
3. Leer je ondergoed op een strategische manier op te bergen. Een bak die dient om je onderbroeken in te steken en je bh's -naar 't schijnt- moet je die hier ophangen ... Een goeie raad van tante kaat, ook wel bekend als onze huisbazin.
13. Leer communiceren met gelaatsuitdrukkigen en klanken. Ja zeggen doe je hier door je wenkbrauwen op te trekken, neen zeggen gebeurt hier door middel van 'Uh uh'. Waarom al die tijd en energie aan communicatielessen spenderen als het zo ook kan?
vrijdag 7 mei 2010
Het verloskwartier: deel 3
al heel snel een volgend deel, maar er is toch iets wat ik jullie niet wil onthouden.
Tijdens mijn weekje operatiekwartier ben ik serieus geconfronteerd geweest met de Afrikaanse wachttijden. Vrouwen worden tijdens de zaalronde tussen 8u en 8u30 verwezen voor een keizersnede en het duurt immens lang alvorens de vrouw eindelijk op de operatietafel terecht komt. Soms betekenen de immense wachttijden een geluk voor de vrouw. Laat ik even verduidelijken: voorbije donderdag stuurden we zowel om 8u40 als om 9u40 vrouwen naar de operatiezaal...uiteindelijk kwam de eerste vrouw aan om 11u15, ze werd voor een nieuwe wachttijd in de gang geparkeerd. En beviel ter plaatse! Een litteken gespaard! Diezelfde namiddag beviel een andere vrouw op diezelfde geparkeerde plaats van een tweeling. En dus komen we naadloos tot de bedenking betreft de exacte indicatie tot keizersnede.
Er worden hier jammer genoeg heel veel keizersnede's verricht, keizersnede's bereiken hier niet voor niets de nummer 1 plaats binnen de gynaecologische operaties! Door het gebrek aan goede monitoring en het gretig gebruik van de term foetale distress, worden hier dagelijks vele vrouwen naar de sectiozaal gezonden...en voor sommige vrouwen brengt de parkeerplaats in de gang een verlossend geluk!
Ikzelf heb hier nog geen vrouwen keizerlijk ingesneden, maar wel deze incisies tot een goddenlijk resultaat omgetoverd.
Nog 3 weken en deze unieke Afrikaanse ervaring is ten einde...
Ik geniet ten volle van de zonsondergang die valt tussen de palmbomen tijdens een matatu-rit, van de zingende imam terwijl je door Mombasa loopt (de imam van 's nachts om 4u in Kilifi ga ik NIET missen), van het gegiechel onder de omstaanders als een muzungu een mondje Swahili praat, van de weekenduitstapjes...een hart vol mooie herinneringen.
Liefs,
Eline
dinsdag 4 mei 2010
Het verloskwartier: deel 2
terwijl ik hier mijn slijmerig, aardslelijk gezelschap, namelijk een duizendpoot, vakkundig uit de zetel verwijderd heb - aangenaam gezelschap is anders - richt mijn pen zich weer even tot jullie. Het verloskwartier omvat zoveel dat het moeilijk allemaal te verwoorden is maar ik doe graag opnieuw een poging.
Vorige week kregen we een aterme vrouw op de consultatie! Vooreerst moeten jullie zich geen consultatie voorstellen zoals bij ons, het is een zaal met 2 houten banken waarop de zwangere vrouwen plaats nemen en diegene die eerst is, wordt eerst gezien in één van de hokjes, afgesloten met een triestig gordijntje aan de ene kant, niets aan de andere kant en heel veel over en weer geloop als continue aanwezigheid van een heleboel mensen.
De abdominale palpatie leverde een kind op in dwarsligging wat een keizersnede zou betekenen...de hoofdvroedvrouw deed een vaginaal toucher en voelde een hoofd...hmmm, een tweeling??? Niemand wist het, want die dame had geen enkele echo gekregen in de zwangerschap. We keken even naar het dossier en namen kennis van haar obstetrische voorgeschiedenis, de dame in kwestie bleek grote kinderen op de wereld te zetten (4 kg eerste kind, 4,200 kg tweede kind). Het bleef spannend...was dat gewoon een zeer groot kind gecombineerd met een verkeerde abdominale palpatie? Of bracht de combinatie van de abdominale palpatie en het vaginaal toucher ons toch tot een tweelingzwangerschap?) Het werd afwachten...en van afwachten gesproken...om 11u werd de vrouw opgenomen met een cervicale dilatatie van 9 cm. [Voor de leken onder de lezers, een volledige ontsluiting is 10 cm en normaal gezien verwacht men in een vlotte vooruitgang in die fase 1 cm per uur.] Een bevalling nabij...en dus bleef ik in de buurt...jammer genoeg werd de vrouw heel slecht gemonitord..met heel slecht bedoel ik echt heel slecht...6 geneeskunde studenten die in haar kamer staan, allemaal voor de eerste keer hun hand op een zwangere buik leggen om de uteruscontracties te voelen en niet eens een horloge uit hun zakken halen om een idee te krijgen van duur en frequentie...om nog maar te zwijgen van het opmeten van de foetale harttonen elk half uur...
Samengevat: er kwam geen schot in de zaak! Hoegenaamd niet! De vrouw kreeg om 12.30 nogmaals een vaginaal toucher wat dezelfde bevindingen toonde. En de uren die daarna volgden werden voor de vrouw ondraaglijk...dat kon ook niet anders, haar buik leek haast te ontploffen...er moest dringend een review gebeuren...nu ja, dringend? ...Uiteindelijk was de consultant om 16u op post! Nog steeds 9 cm ontsluiting en dus geen vooruitgang en dus keizersnede...eindelijk! De vrouw schonk het leven aan 2 jongens, van elk 3,5 kg!
Vandaag mijn eerste ervaring in het operatiekwartier. Met het operatiekwartier bedoel ik het operatiekwartier enkel en alleen voor keizersnedes, bestaande uit 2 operatiezalen (waarvan er momenteel 1 in gebruik is wegens een tekort aan anesthesisten), een scrubzaal, een reaimatiezaal voor kind, 2 kleedkamers en een relaxruimte. Eigenlijk verloopt alles redelijk gelijkaardig, behalve op een paar uitzonderingen na:
- de anesthesisten hebben geen goede stethoscoop ter beschikking, ofwel hebben ze er eentje met een toeter op doe ze niet handig lijken te vinden, ofwel hebben ze er eentje waarvan de oren kapot zijn...gelukkig is er de muzungu die een stethoscoop bij de hand heeft
- de patiënte wordt niet vastgemaakt op de operatietafel, ik wil niet meemaken wat dat voor consequenties kan hebben
- de steriele doeken zien er echt niet steriel uit..ze zijn vol met vlekken, gaten, afgebleekt door het wassen...en ook deze zijn niet kleefbaar, maar worden gewoon als verschillende tafellakens in elkaar gepuzzeld om de patiënte te bedekken
- na afloop worden die tafellakens gebruikt om de vrouw en de betreffende tafel schoon te maken...even wat ontsmetting erop gieten en de besmeurde, bebloede doeken doen opnieuw hun dienst
- vrouwen ondergaan hier allemaal een volledige verdoving...wie wil epidurales komen prikken??
- de gang doet dienst als recovery ruimte
- de relaxruimte doet effectief dienst als relaxruimte..want na een keizersnede doen de artsen effectief een dutje, lang uitgerekt op de zetel...
Tot schrijfs,
Eline
woensdag 28 april 2010
Album-time: safari in Tanzania !
Een van de vele twiga's of giraffen die we mochten bewonderen ...
vrijdag 23 april 2010
woensdag 21 april 2010
Het verloskwartier: deel 1
gisteren mijn eerste dag op het verloskwartier. Al snel was ik compleet in shock! De algemene zaalronde ging van start met maar liefst 24 personen (op de kop geteld!). De eerste vrouw lag op bed met haar kleurrijke Kangha over haar gespreide benen en plots, hupsakee verdween de Kangha en konden alle aanwezigen haar fameus oedeem van de schaamlippen observeren. De consultant-arts vroeg aan iedereen zo fier als een gieter: ' Have you seen this before?'
Bij de 2e vrouw werd doodleuk een vaginaal toucher gedaan en een speculum ingebracht en dit alweer met 24 toeschouwers. Ik kwam enorm onwel. Ik had een washandje op zak om mijn zweet af te vegen en nam het snel voor mijn mond, mompelend tegen mezelf: 'Dit kan toch niet, waar is de privacy naartoe? Oh my god!'
Gedurende de rest van de voormiddag hielp ik mee met het onderzoeken van zwangere, bijna aterme vrouwen, om te beslissen of ze al dan niet opgenomen moesten worden op het verloskwartier. Na de lunch werd ik onmiddellijk vastgegrepen door een 'Sister' (verpleegster) : Daktari, daktari, kan je een intraveneuze lijn prikken? Eerder die dag had ik een IV lijn proberen te prikken en was tot de conclusie gekomen dat zwarte huid heel wat stugger is dan blanke huid, maar ik knikte van YES en werd meegenomen naar een vrouw die in volle arbeid was. Tussen de persdrangen door probeerde ik haar hand te fixeren en maakte een vlotte intraveneuze toegang. ZUCHT! Het is hier immens druk en iedereeen loopt binnen en buiten de kamertjes. Een hectisch gedoen en vooral heel hartverscheurend voor de bevallende vrouw in kwestie.
Vandaag, mijn tweede dag, vertrok ik met goede voornemens! Ik wou minstens 1 bevalling doen en een episiotomie hechten. Tijdens de wandeling naar het ziekenhuis werd ik overvallen door bakken regen!! Zelfs mijn paraplu kan de Moesson-douches hier niet trotseren...Ik stapte letterlijk in mijn eigen sopje het verloskwartier binnen.
Momenteel liggen er enkel primigravida, wat met zich meebrengt dat een bevalling niet zo vlot kan verlopen, maar toch wou ik mijn kans wagen. En mijn tijd was aangebroken, de vrouw die ik opvolgde had volledige ontsluiting, persdrang en ik trok 2 paar handschoenen aan. De vrouw had het echter heel moeilijk met het volgen van de instructies van de verpleegkundigen. Rondom mij stonden er al snel 4 verpleegkundigen en iedereen riep uit volle borst: SKUMA, SKUMA, SKUMA wat PERS, PERS, PERS betekent! De vrouw perste continu door, niet afgaand op haar uteruscontracties en de verpleging maakte zich enorm kwaad omdat het hoofd van het kind niet verder schoof. De vrouw perste naar mijn mening volledig foutief. Ze duwde haar benen naar voor, maar zette geen kracht onderaan, op haar perineum. Ik probeerde het de verpleging uit te leggen, maar in plaats van haar correct te instrueren, werden ze nog kwader. Ze tilden haar hoofd op, klapten op haar buik en probeerden haar wegwijs te maken in het feit dat ze het ritme van de uteruscontracties moet volgen om te persen. Ik kreeg de tranen in mijn ogen! Dit was toch onmenselijk!!! De vrouw lag zodanig te woelen, dat ze haast van het bed viel.
Het persen ging verder en opeens veel beter, het hoofd van het kind kwam heel goed naar voor, iedereen riep SKUMA, maar ik was enorm bang voor een volledige laceratie en wou het liever met gedoseerde kracht laten verlopen. Met voldoende damsteun en vele zweetdruppels werd de jongen geboren...meteen de luchtweg vrijmaken, het kind stimuleren en warm houden met een handdoek terwijl de assisterende vroedvrouw de navelstreng afklemde en de placenta liet komen. James huilde en de mama riep: Daktari, daktari, thank you! God bless you! Ik kreeg opnieuw de tranen in mijn ogen! Alles verliep goed en al gauw lag kleine James naast mama! En ik...ik hechtte de kleine laceratie en was doodgelukkig!
Verdere avonturen volgen!
Eline
maandag 12 april 2010
Aan elk einde is er een nieuw begin!
nog een weekje en het charmante Kilifi wordt ingeruild voor het drukke Mombasa. Volgend weekend is er namelijk het grote verhuisweekend! Barbara, Elisabeth en Sarah, alias the Mombasa girls, verhuizen naar Kilifi en wij verhuizen naar Mombasa...en dit voor de laatste 6 weken. Tijd vliegt! Met spijt in het hart verlaten wij ons gezellig dorpje en ontdekken we de laatste dagen nog mooiere plekjes dan voorheen. Vorig weekend bezochten we, na 140 treden helemaal bovenaan de heuvel, de Arabische ruines van een moskee (waar nog elke vrijdag moslims komen bidden), het was een prachtig restant in een idyllisch decor! Aan de voet van de heuvel ligt de snakefarm die we ook bezocht hebben. Even wat informatie voor de liefhebbers: Oost-Afrika telt 160 soorten slangen waarvan 90 soorten in Kenya vertoeven, daarvan zijn er 12 dodelijke types. De snakefarm is ook een rescueteam, als er slangensmokkelaars aan de luchthaven worden gesignaleerd, worden zij opgeroepen om de slangen op te halen, mee te nemen en in hun natuurlijke omgeving weer vrij te laten. Vorig jaar werden er maar liefst 127 slangen bevrijd!
Nog een aantal dagen en onze Kilifi-ziekenhuiservaring zit er jammer genoeg op! We zijn weer wat klinische bagage rijker, ziektebeelden zoals malaria en meningitis, kinderen in serieuze sepsis, stuipende kinderen, neonatale tetanus, slangenbeten... zijn op onze netvliezen en in ons geheugen gebrand.
Om af te sluiten, een oprechte dankjewel aan het fantastische Kilifi-team die ons de kans gaf bij te leren!
Heleen en Eline
zaterdag 10 april 2010
We knepen er even van tussenuit...
Lamu is een Keniaans eilandje in het noorden, dicht bij de Somalische grens. Het eiland staat bekend om het feit dat er meer ezels op rondlopen dan mensen en dat is heel letterlijk te nemen. De koppige diertjes houden het openbare vervoer, zware lastenvervoer en toeristenamusement voor hun rekening. Ze hebben er zelfs een eigen kliniek. De enige auto die er rondrijdt is eigendom van de politie. Dit betekent een labyrinth van kleine, nauwe straatjes waar onze toegewijde Barbara ons feilloos doorgidste. Af en toe moesten we voorrang verlenen aan een ezel of vonden onze teenslippers een zachtere ondergrond... Het gele water waarin Eline haar voeten stevig plantte, bleek toch iets anders te zijn dan afvoerwater van t een of t ander... Het kuststadje vormt echter een idyllisch en heel proper plekje met een gezellig marktpleintje. We waren gelogeerd in een echt swahili huis met groene patio en rustieke kamers.
Op straat werden we her en der aangesproken door zeekapiteinen die ons graag de aanpalende eilandjes en wateren wilden leren kennen. Ludo bleek wederom een prima onderhandelaar en de volgende dag trotseerden we de felle, felle zon op een rasechte Dhow. Dit is een typisch zeilschip met 1 groot zeil zonder motor. Ik bemerkte met enige ongerustheid geen roeispanen en vroeg me af hoe het aan- en afmeren zou gebeuren. De inwoners van Lamu bleken echter echte zeerotten te zijn en visten zelfs ons middagmaal tegen de middag uit zee. De ene vis zag er al wat exotischer uit dan de andere. Tom en Sarah hebben zich dan ook aan een snorkeltochtje gewaagd. We hielden halt aan een drijvend cafeetje en beseften dat het aardse paradijs niet veraf was. Ondertussen barbequeden onze kapitein en zijn fokkemaatje een overheerlijke maaltijd op hun schip. Op de terugweg naar Lamu lieten we ons zonder zeil meevoeren op de stroming, als bij wonder kwamen we perfect op de aanlegsteiger terecht. De zonsondergang maakten we terug op zee mee, deze keer per motorboot. We tuften tussen groene eilandjes tot de zon Lamu slaapwel kuste. Lala Salama oftwel slaapwel.
Kort na Lamu, vertrokken we opnieuw...
Wat is een verblijf in Afrika zonder in de voetsporen van Meryl Streep en Robert Redford te treden en er op safari op uit te trekken. 'Safari' betekent niet voor niets 'reis' int swahili. We kozen voor TANZANIA op aanraden van Eline die 2 jaar geleden al deze trip maakte (en om deze reden deze keer ons niet vergezelde). Maar voor ik de lofzang begin te zingen over de natuurpracht en haar wilde bewoners wil ik toch graag een speciale vermelding maken van de busrit van Mombasa naar Arusha. We waren ons op voorhand bewust van de twijfelachtige kwaliteit van de bus die ons de grens ging overbrengen, maar het was onze enige optie. Onze bus zag er -zacht uitgedrukt- wat afgeleefd uit en rook niet al te fris. Heleen haar stoel voelde wat vochtig aan, Barbara durfde de gordijntjes niet aan te raken en -het meest handige kledingstuk in Afrika- onze kanga deed dienst als beschermhoes over de zetels. Het omdraaien van de contactsleutel ging gepaard met een zwarte rookpluim die achteraan uit de bus werd geschoten, er verspreidde zich simultaan een sterke brandstoflucht en het motorgeluid had nog het meeste weg van een op hol geslagen ducati. En route! Ik hield mijn hart vast bij het schrijlings inhalen van de benzinetankers maar dit alles speelde zich nog af op geasfalteerde weg, weliswaar met her en der behoorlijk diepe putten. Na een tweetal uur ruilden we die echter voor een verharde aardeweg. Het had die nacht goed geregend en de bus kleurde algauw roestbruin. (Dit was ook de kleur die onze bagage kreeg in het ruim, bleek achteraf.) Volgens mijn medereizigers ben ik een angsthaas, dit valt misschien te bevestigen door bronnen op het thuisfront, maar ik overdrijf niet dat ik doodsangsten heb uitgestaan in dat vehikel. Van voor naar achter, van links naar rechts, van boven naar onder, zwalpend over de weg tussen de grootste putten. Het raam naast mij toonde de ene moment de ondergrond en de andere moment de lucht. Ik heb overwogen om de buschauffeur te smeken om wat trager te rijden, maar de Afrikanen rondom ons maakten zich precies niet zoveel zorgen. Bovendien werd een uur van onze bijna 10-uur durende heenreis opgeluisterd door een medicijnman die allerlei wondermiddeltjes tegen o.a. malaria en schimmels aan de man wilde brengen. Maar eens we de grens overstaken, bleek Tanzania een verademing te zijn. De weg lag opeens waterpas, het gras was groener en het landschap glooide zo schoon, de lucht was de helft van zijn vochtigheid kwijt en de temperatuur had een kleine duik genomen. Aah, zalig! Een voorbode van een fantastische tocht door Tanzania's rijkdom. Door 2 rasechte Defenders, met Jackson en Fadhil als drivers, werden we de volgende dag naar het Lake Manyara-park gebracht. De daken van de auto's werden voor de ingang van het park opengeklapt zodat we er konden uithangen als rasechte safaritoeristen (verrekijkers, telelenzen en camouflagekledij incluis). Wat we de daarop volgende dagen te zien kregen valt heel moeilijk onder woorden samen te vatten. Zelfs een foto kan slechts een fractie weergeven van het totaalbeeld. Het is een beetje zoals een poging doen om de Grand Canyon op één foto te krijgen.
We verbleven daarna 2 dagen in het Serengeti-park waar we al 4 dieren van de 'Big Five' te zien kregen. De 'Big Five' bestaat uit de olifant, de buffel, de neushoorn, de leeuw en het luipaard. Er bestaat ook een 'Little Five', maar daar kan Tom wat meer uitleg over geven. Hij was immers de meest leergierige van de groep, de communicator tussen de mensen die met hun hoofd uit het dak hingen en Fadhil, de driver. Onze groep bestond uit een bont, maar heel aangenaam allegaartje. 4 duo's: 1. Alexander, de broer van Barbara, samen met Linde. 2. Sarah samen met Mattias. 3. Barbara samen met Tom en 4. Heleen en ik.
Op de laatste dag van onze safari bezochten we de Ngoro ngoro krater. (Als ik de uitleg goed begrepen heb werd die vulkaankrater zo gedoopt naar het geluid van de koebellen van het vee van de Masaï: ngong ngong.) En daar vonden we de nummer 5, the white Rhino. We kregen maar liefst 7 van die neushoorns te zien!
En maar kijken en genieten en genieten...
Dankuwel!
Met een speciale vermelding voor de safari organisatie: Tanzanature. We werden achteraf door de baas en zijn vrouw bij hen thuis uitgenodigd voor een uiterst sympathiek en lekker diner. We dragen Amos en Lucy echt een warm hart toe!
Veel groetjes en tot binnenkort!
Elisabeth en co
Ps: Beeldmateriaal volgt...
donderdag 25 maart 2010
Expeditie Kenya
De hitte is één ding, de genante zweetplekken op je tshirt een ander. Remedie: zo luchtig, los en wit mogelijk die t-shirts ! Vergeet echter je paraplu niet als er regen in de lucht hangt, je zou wel eens meer aandacht dan gevraagd kunnen krijgen!
Een onmisbaar item om parelende zweetdruppels op je voorhoofd te doen verdwijnen en je toch ietwat fris te voelen: natte doekjes ! Wij zijn alvast fan !
Toiletten zijn er in het ziekenhuis wel, alleen is er geen doorspoel-systeem! Daarvoor dient dus die ton water en de emmer naast het toilet ! Twee emmertjes water halen, twee emmertjes pompen ...
Wees gastvrij en nodig een Kenyaan uit maar wees voorbereid: ze komen altijd te laat en meestal ook met meer dan gepland !
Handen schudden is hier DE manier om je gedag te zeggen. Krijg je een pols, dan is hun hand gewoon vuil ! Neen ze hebben hun hand niet verstuikt noch zijn ze gay ...
Op straat lopen lokt veel reacties is: "you're the most beautiful wazungu's I've ever seen" of "I like white students", de alombekende t-shirt van de heideroosjes 'I'm not deaf I'm just ignoring you' zou hier wel eens van pas komen !
De plaatselijke sfeer op snuiven en lokale schotels proberen, een aanrader ! Maar oefen alvast thuis een beetje om met je handen te eten, it makes life so much easier !
Ijsjes eten bij dit weer is zalig, maar wees snel, RAZENDsnel of je ijsje zal sneller dan gewenst de zwaartekracht ondervinden...
Uitgaan en drinken is géén optie, je moet immers para-commandogewijs onder het net in je bed proberen te kruipen, iets wat nuchter al geen sinecure is ...
Er heerst hier een ongeschreven regel: als je niet thuis bent, laat je één licht branden, kwestie van de nachtwaker te informeren. O wee, wat betekenen 2, laat staan, 3 lichten dan ???
Op feestjes heerst de gewoonte jezelf uitgebreid voor te stellen. Werk alvast aan een openingszin tijdens de lange vlucht, het zal je in dank afgenomen worden!
Een beetje te heet of zonneslag voorkomen? In de supermarkt verkopen ze parasols, opzichtig en al, voor een prikje! Aandacht gegarandeerd en neen, wij zijn geen toeristen !
Doe alsof je de bijbel vanbuiten kent, het zal je helpen en je populariteit sterk verhogen!
Tot hiertoe hebben wij het overleefd,
Tot een volgende editie van onze 'Expeditie in Kenya'!
Barbara, Elisabeth en Sarah
Dagelijkse gebeurtenissen in Ward 1
Even een rubriek over het ziekenhuis! Mijn eerste 2 weken stond ik op KEMRI ward, een high dependency unit voor kinderen. Intussen zijn we nu al onze 4e week bijna ten einde en ben ik volop op verkenning in de grote Ward 1, algemene pediatrie. Mijn weekje acute bay heb ik gehad. Een zeer drukke afdeling waar kinderen vooral binnenkomen met luchtweginfecties en als 3 meest voorkomende klachten: koorts, hoesten en ademhalingsmoeilijkheden (intussen is de winnaar voor de quizvraag al bekend!). Nadien meegevolgd op de malnutrition bay. Jammer genoeg voor mij tot noch toe geen acute beelden gezien van malnutritie, maar wel gelukkig voor de kinderen. Bij eentje zag ik wel de restanten van een Kwashiorkor beeld. Door het enorme oedeem waarmee deze kinderen binnenkomen, staat de huid onder een continue spanning en bij resorptie van het oedeem pelt de huid gewoon af. Vandaag mijn eerste dag op surgical bay. Zeer interessant. De meeste kinderen worden hier opgenomen naar aanleiding van hydrocoele, klierzwellingen of massa's en fracturen.
Betreft de fracturen zijn het vooral jongens met femurfracturen, en als je dan het dossier openslaat, dan vind je meestal een verhaal van een val uit een kokosnootboom of een mangoboom! De kindjes liggen hier dan voor 6 tot 8 weken in een positie onder huidtractie. Verschillende verbanden worden met tape aan hun huid vastgemaakt, die verbanden zijn dan op hun beurt verbonden met een touw waaraan helemaal onderaan een 5 of 10 liter vaatje hangt met zand of steengruis in! Aan creativiteit geen gebrek! De kinderen met lymfeklierzwellingen of niet gedefinieerde zwellingen in de nek of in de lies, ondergaan meestal chirurgie om nadien de eruit gehaalde massa op te sturen naar de anatomopathologen! Vandaag Bonface gezien, een jongen met een umbillicale hernia, hij had een operatie gehad maar ontwikkelde nu een veel grotere zwelling dan voorheen. Een gigantische uitstulping die groter werd als wij in de buurt kwamen omdat hij dan begon te huilen! Een chirurgische revisie zal hopelijk goed resultaat bieden!
In KEMRI HDU ward kreeg Monica, het meisje met de pancytopenie waarover ik het al eerder had, eindelijk haar beenmergpunctie. Na dagenlang wachten, omdat ze eigenlijk onvoldoende bloedplaatjes heeft om een punctie uit te voeren, en omdat transfusie niet in dit ziekenhuis kon.....kreeg ze vandaag dan toch een punctie! Het kind kreeg geen algemene verdoving, noch lachgas voor enige sedatie. Juist een perifere veneuze injectie met wat pijnstilling. Ze krijste, ik had met haar te doen! En ook met Janet, de vrolijke verpleegster van de HDU ward, want zij moest 20 minuten lang naduwen!
Tijdens de handover in de ochtend hoorden we een schrijnend verhaal van een 2 maand oude baby met hoge koorts en convulsies! Blijkbaar heeft het kind thuis heel lang geconvulteerd, is de moeder nadien met het kind een uur gaan bidden in de kerk om dan uiteindelijk toch naar het ziekenhuis te komen. Na grondige anamnese bleek dat de moeder in die zwangerschap HIV positief getest was en na eenmalige hulp gezocht te hebben, van de priester te horen heeft gekregen dat bidden de enige oplossing is. Vanaf dan liet de moeder enige medische hulp zo goed als naast zich liggen. Verbazingwekkend toch wel!
Kwaheri,
Eline
maandag 22 maart 2010
Druk, drukker, drukst, Mombasa!
ik neem jullie mee!
Na een tweedaagse opleiding rond malnutritie, vertrokken Heleen en ik vrijdagavond met de matatu naar Mombasa. Gezien het late vertrekuur (18u), werd het een ritje bij valavond. Vanuit de matatu aanschouwde ik de zonsondergang door het raam, met net boven het raam aan de binnenkant, een felblauwe TL-lamp (van combinaties gesproken!). Net voor onze afstapplaats, botste onze matatu met een andere matatu. Iedereen stapte uit, de chauffeurs gooiden enige verbale agressie naar elkaar en wij muisden er ons van tussen en besloten te voet verder te wandelen. Op een ecologisch voetpad (de straat was bedekt met honderden blauwe plastic flessen), begaven we ons met behulp van de kaarsverlichting uit de eetkraampjes vol lekkernijen, in het pikdonker tafereel richting onze verblijfplaats.
Zaterdag bezochten we Bambolulu, een dorp waar een 170 tal gehandicapten wonen en vanalles maken: juwelen (die verleiding moest ik ondergaan :-)), draagtassen, houten beeldjes, kerststalletjes (ik weet niet of ik aan die verleiding zal kunnen weerstaan). We kregen een rondleiding in de verschillende ruimtes, zagen mensen aan het werk op Singer machines, zagen houtbewerkers erop los slaan en kregen uitleg van de plantenliefhebbers. Tijdens onze lunch daar ter plaatse, werden we plots toeschouwer van een cultureel spektakel (en ik citeer Elisabeth: adonissen verschijnen hier plots uit de hutjes!) na een poosje stonden ook wijzelf op de Afrikaanse dansvloer.
- OVERAL matatu's, echt OVERAL !!, rijdend in volle plankgas!
- daartussen overal mannen die wazungu's willen meenemen in de matatu en er een klein gevecht of verbale agressie voor over hebben
- daartussen overal mannen die je bij de arm grijpen om je verder te helpen je bestemming te vinden en als ze enige straten met jou doorkruist hebben, dan blijk van kennis geven dat ze ook niet precies weten waar je moet zijn
- daartussen overal mannen en vrouwen die goederen verkopen. Alles wat je denkt nodig te hebben, vind je gewoonweg om de hoek (een allegaartje van stapels kleren, juwelen, broeksriemen, keukengerief, haarspelden, stoffen (veeeeeeeeeel gekleurde stoffen), ....
- daartussen overal kraampjes vol lekkernijen: kamaiti, mandasi, samosa, popcorn, gezouten visjes, maiskolven, draaiende kippenborstjes, gebakken worsten,....
- daartussen overal mannen in de weer met gigantische houten karren gevuld met autobanden, gele plastic 5 liter vaatjes.....god weet waar naartoe
- daartussen fruitkraampjes met rijpende ananassen, mango's, bananen, papaya's, verse kokosnoten...
- en nog zoveel meer....alles bedekt door de overheersende stralende zon!
Die avond keerden Heleen en ik terug naar Kilifi met de matatu, hoewel het eerder als een verlichte kerstboom aanvoelde (met overigens gigantisch luide muziek - op dat moment verlangde ik naar Elisabeth haar oorperikelen). En plots werd er gestopt, moesten we overstappen naar een andere matatu, gezien het al laat op de dag was (18.30u), en er slecht 1 matatu verder reed naar ilifi.
We hadden geluk die laatste matatu op onze weg te kruisen, want anders....waren we misschien nog niet in Kilifi....
Liefs,
Eline
donderdag 18 maart 2010
Wat er allemaal door mijn hoofd schiet...
Vooral details uit het ziekenhuis:
Ontroerend om te zien hoe zorgzaam een afrikaan is voor zijn medemens; als een patiënt geen familie heeft/niet komt opdagen, dan zorgt de vrouw van de patiënt ernaast ook voor hem, zal ze hem eten geven, etc. Ook mooi om zien is hoe alle vrouwen bij hun man op het bed kruipen en daar samen uren liggen. Geen lawaai van tv-series, geen roepende verpleging, wel geschreeuw van de kraaien. We krijgen soms heel aangename reacties van patiënten die ondanks de taalbarrière toch aan onze gelaatsuitdrukking zien dat we met hen meeleven bij de soms o zo pijnlijke procedures of situaties.
Op het eerste zicht grappig, maar eigenlijk schrijnend, is dat de bekers waaruit gedronken wordt en de waskuipen buiten voor het ziekenhuis verkocht worden. Kan je dit niet betalen, dan krijg je je eten en drinken uit een pot waarop staat "erythromycin 500mg".
Wat ook vlak aan de voorkant van het ziekenhuis voorkomt, zijn een paar kraampjes die in openlucht hun grafkisten aan het maken/schilderen zijn. Hmm, luguber niet?
Elke dag komen gevangenen naar het ziekenhuis en dit gaat gepaard met een leger aan politieagenten, die met hun outfit en hun geweren (echt zotte geweren, zoals je ze in de ergste oorlogsfilms ziet) langs je paraderen alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Er liggen momenteel 2 gevangenen op onze ward, vastgeketend aan hun bed. Buiten hun handboeien vallen ze niet op, want de pakjes die de patiënten aan hebben, zien er letterlijk uit als gevangenispakjes.
Een patiënt moet een thoraxdrain krijgen. Laten we gezamenlijk met een paar artsen en studenten naar het OK gaan om daar een chirurg te pakken te krijgen en hem dit te laten placeren. De chirurg is net zoals bij ons, een grote mond...En maar wachten...onze dokter is intussen al in slaapgevallen in het hoekje van het OK (oja, vergeten zeggen, maar enkel door de ventilator heb je door dat dit een OK is, "theatre" genoemd hier) maar onze chirurg heeft honger en zijn shift zit erop dus zal onze dokter het zelf moeten doen. Hmmm, slechts enkele bedenkingen maar. De man komt er van af zonder sepsis, al had ik het enkel durven dromen. We zullen eens ontsmetten, hmm, jammer dat die vlieg nu net daar komt te zitten...We zullen eens een insnede maken voor de drain, hmm, jammer dat het een snede wordt van 10 cm. We zullen je eens verdoven (wat hier ook totaal niet wordt gemeld aan de patiënt), hmm jammer dat de verdoving verkeerd wordt toegediend en dat er niet wordt gewacht op de werking van het spul.
Dit valt ons toch erg op, dat communicatie absoluut geen verplicht vak was in het curriculum. Geen compassie. Heb je pijn? Haha, zo grappig (Ik verstomd). Gaan we je pijn doen? Men verwittigt niet. Iemand gestorven? his time has come, we are not here to prevent death (oei, ook niet het moment dan?).
Het leven van de assistent is hier eigenlijk wel een makkie: geen stress, de zon geeft de hele dag natuurlijk licht in het ziekenhuis en alles is open, dus je voelt je niet opgesloten in een box. Als je aan iets niet gedacht heb, wel geen probleem want als je er wel aan gedacht had, wel dan was het er zeker nog niet van gekomen. Triestig voor de patiënten. Geen dect die om de 5 minuten afgaat en ze je altijd ergens nodig hebben, geen administratie die toch bijna de helft van je dagtaak in beslag neemt, en toch klagen ze...Een mens is nooit content zeker?
Het gezondheidssysteem in een overheidsziekenhuis is toch middeleeuws te noemen. Je legt je er oorspronkelijk bij neer, maar hoe langer je er staat, hoe erger je het vindt. Hier gebeurt alles slechts als de familie het kan betalen. Dus medicatie moet je gaan kopen bij de farmacie van het ziekenhuis, maar deze farmacie kan ook het ongeluk hebben dat de voorraad uitgeput is, wat dus wil zeggen dat onze patiënten eigenlijk gewoon doodgaan voor onze ogen..."it's an african hospital" zeggen ze dan als ze onze blik zien... Ook de onderzoeken worden bijna allemaal in een ander ziekenhuis gedaan waar de patiënt op zijn eigen houtje naartoe moet, met het voorschrift van onze artsen. Dus, als de familie dit niet kan organiseren of zoals meestal het geld er niet voor heeft, dan kan je niet verder en geraak je dus niks vooruit, enkel achteruit.
Ook onze eigen persoonlijke ethiek krijgt het soms moeilijk als je weet dat sommige basismedicatie levens kan redden en de mensen het zich niet kunnen permitteren. Jammer als je dan denkt dat wij hier met 50 euro de CT-scan kunnen betalen die de jongen zo hard nodig heeft om de juiste behandeling te kunnen geven...Maar hoe ver moet je daar in gaan? De meeste patiënten met ernstige infecties hebben meestal combinatie TBC en HIV. Dus heel veel kans dat ze binnen een paar maanden hier terug zijn voor net hetzelfde probleem en ze uiteindelijk zullen sterven...
Anderzijds verschieten we dan weer als we naar de "diabetes clinic" gaan, waar ze controle raadplegingen doen en net dezelfde onderzoeken als anamnese doen als ons. Wel zijn de patiëntenmanieren wat verschillend: hier valt een ongeduldige patiënt met de deur binnen (een gordijn eigenlijk) en zet haar zonder schaamte op de stoel van de patiët (die op het onderzoeksbed ligt) neer. Ehum. Na enig aandringen en haar dochter die haar van de stoel moet trekken, wil ze terug naar buiten, maar nog geen kwartier later net hetzelfde.
Hierbij ontdekken we ook dat de mannen zich hier scheren, alles. Het staat in de koran, maar het zal ook wel helpen met deze hitte.
Als hier iets niet werkt, bijvoorbeeld als het toilet buiten dienst is, dan wordt dit doodleuk op de deur geschilderd. Dus u mag raden hoeveel de deuren hier geschilderd worden...
Een sociaal assistente (of dat denken we toch dat ze is) vraagt ons dagelijks uit hoe we het hier stellen. Als ik op een dag zeg dat onze darmen het eten niet zo apprecieerden, schiet ze onmiddellijk uit haar schelp "Do you think our african food is poisoned?!", Oei oei. Ook het feit dat we de bijbel niet lezen kon ze met moeite geloven. Hier in mombasa (één van de weinige plaatsen in kenia) zijn er veel moslims naast de christenen.
Om even niet over het ziekenhuis te babbelen, wist je dat ze hier alles, maar echt alles in zwarte plastic zakjes stoppen? ze hier eten met hun rechterhand? ze je de hand schudden elke dag en als hun hand vuil is, bieden ze je hun pols aan. Als je samenkomt met een groep jongeren en dan het feestmaal wil starten (zoals wij vorige week meemaakten), je eerst een paar uur (of het leek een paar uur) moet wachten om te eten tot iedereen zichzelf heeft voorgesteld, iets wil meedelen aan de groep, of gewoon een saaie speech wil houden?
We zijn weeral klaar voor het weekend! Barbara en co.
maandag 15 maart 2010
Een allerlaatste duwtje voor de quizvraag!
Nog niemand koos de 3 voornaamste klachten uit bovenstaand lijstje waarmee de meeste kinderen hier worden opgenomen. Sommigen gaven al 2 correcte antwoorden en zijn dus dicht in de buurt van het correcte antwoord en een leuk souvenir!
Voor een laatste keer geef ik een duwtje in de rug: het gaat vooral over kinderen met lage luchtweginfecties.
Eline
PS: aan Ludo: 'Krijg ik enige feedback op mijn antwoord op uw quizvraag?'
zondag 14 maart 2010
Tell me why I don't like Mondays...
De een heef al wat meer afkoeling nodig dan de ander. Eline kiest ervoor om haar boek in het water te lezen, dat heeft ze 's avonds aan haar roodgeblakerde dijen mogen merken. (ze was trouwens niet de enige die het heeft mogen voelen...)
Het dragen van een sluier wordt hier ruim geïnterpreteerd.
La dolce vita.
Zo, het weekend zit er weeral op! Heleen en Eline zitten terug op de matatu richting Kilifi. Wij koken hier opt gemak ons potje. Ik ruik ratatouille. Morgen terug vroeg uit de veren. We hebben het hier naar onze zin. Groetjes!!